Missika: “Vivimos nun mundo de imaxes presentes e de media ausentes”

missika.jpgLa fin de la télévision
Jean-Louis Missika
Editions du Seuil
108 páx – 09/03/2006
Prezo : 10,50 € – ISBN : 2020860872

A reflexión sobre a televisión, o medio dominante do último medio século nas sociedades democráticas modernas, podería servir tamén para a prensa e a radio, e incluso para a comunicación en xeral. É dicir, cada vez máis comunicación pero tamén, ó mesmo tempo, máis incomunicación. Reflexións sobre o papel dos mass-media na era de Internet, cando a Rede tenta converterse en medio dominante, coma no seu tempo foron a prensa e despois a televisión. Creba a vella concepción do espazo público creado polos mass-media tradicionais e emerxen uns novos media, máis ¿como serán os seus elos de federación para a relación e a responsabilidade social?

Un dos autores franceses de referencia no estudio dos media, que publicara hai máis de vinte anos xunto a Dominique Wolton La Folle du logis: la télévisión dans les societés démocratiques (Gallimard, 1983), volve agora de novo cunha revisión do papel actual do fenómeno televisivo. Jean-Louis Missika opina en La fin de la télévision (Seuil, 2006) que “vivimos nun mundo de imaxes presentes e de media ausentes. Cada vez máis imaxes e menos televisión. Vamos a ter unha sociedade sen televisión. Non é a televisión en canto tecnoloxía a que desaparece senón a televisión como media, a televisión como instrumento de focalización das sociedades modernas, a mesma que o 20 de xullo de 1969 reuniu a todo o planeta para ver dar os pasos de Armstrong na lúa, ou aquela que reúne a millóns de telespectadores diante dos telexornais da primeira hora da noite”.

O libriño de Missika, lúcido e fresco, provocador e interesante, ábrese partindo da clasificación das tres idades da televisión: a paleo-televisión, a neo-televisión e a post-televisión. Noutro capítulo reflexiona sobre a hipersegmentación, a dixitalización, o fin da independencia económica e a desprofesionalización. Na última parte da obra aborda a desintegración do espazo público, os media como acontecemento e as tres idades da información televisiva (a institucional da paleo-televisión, a info-espectáculo da neotelevisión e a fusión da post-televisión).

F. CAMPOS

Xornalismo e poder

periodismo_poder.jpgPERIODISMO Y PODER: : POLÍTICOS, PERIODISTAS Y CIUDADANOS VOLUNTARIAMENTE DESINFORMADOS
Diezhandino Nieto, Mª Pilar (Prentice Hall)
Prezo:24 €
280 páx.
Idioma: Español
ISBN: 848322366X. ISBN-13: 9788483223666 (02/2007).

O coñecido dilema arredor da influencia dos medios de comunicación segue centrando as reflexións de sociólogos, politólogos, cumunicólogos… en moitos dos seus últimos traballos, case sempre froito de investigacións académicas. Hai bastantes teorias sobre os efectos dos medios, que van desde as que os culpan de todos os males actuais ata outras que limitan a súa influenza. Nestes anos do século XXI, varios autores coincidiron en apuntar unha influenza múltiple nas decisións e opinións dos cidadáns, polo que consideran esaxerado considerar aos medios os .

Por Manuel David Díaz

Ler máisXornalismo e poder

Trends in newsrooms 2007: coopera cos teus competidores e busca lectores nos medios sociais

cover_tin2007.jpgAcabo de ler o novo e excelente Trends in newsrooms 2007, o informe anual editado polo World Editors Forum e editado por John Burke, que é o coordinador do selecto blog sobre industria de medios Editors Weblog. O propio informe é unha selección de datos e informes procedentes de máis de 100 fontes que serven diariamente para a edición deste blog, pero avanza importantes nocións que sinalan o grado de asimilación por parte da industria das últimas leccións do mundo dixital.

As sete leccións do Trends in newsrooms 2007 son as seguintes:

  • Integra a túa redacción paso a paso
  • Interactúa cos teus lectores
  • Coopera cos teus competidores
  • Convértete nun portal para a túa rexión
  • Crea unha redacción multi-xornal
  • Achégate aos lectores mozos a través dos medios sociais
  • Fornece ferramentas para a personalización das noticias

Sen dúbida, algunhas delas, como a cooperación cos competidores, non son doados de asumir, pero asumen parte da filosofía mashup que desde o exterior da industria foi medrando desde o ano 2003. Na enquisa previa, practicada a 435 periodistas con cargos nas redaccións en todo o mundo, sorprende tamén o optimismo ante a algunhas cuestións que suscitaban controversia hai non ben pouco: un 74% consideran que a transformación do paradigma de noticias, de conferencias a conversacións preconizado por Dan Gillmor ten efectos moi positivos para o xornalismo de calidade. Para mellorar a calidade editorial do medio, os executivos distinguen claramente dous factores relevantes: ensinar aos xornalistas en novos medios (37%) e reclutar máis xornalistas (23%), un detalle moi interesante que fala sobre que a optimización non quere dicir reducción. Un punto moi significativo é a confianza na vixencia no futuro dos formatos opinativos e análise tradicionais nos medios: un 66% dos executivos consideraban que no futuro tendrían, aínda, máis relevancia.

Trends in newsrooms 2007 parece recoller o sentir significativo en gran número de redaccións ante o cambio de paradigma do xornalismo propulsado polas novas tecnoloxías e a posición significativa e relevante dos cibermedios no novo escenario. Moitas das estratexias indicadas profundizan nos valores específicos do novo soporte de cara o xornalismo. Unha visión sólida das boas prácticas no xornalismo de principios de século.

Manuel Gago

I+C. Oportunidades e desafíos para a cultura galega en Internet: o libro

GAGO MARIÑO, M; MOURIÑO CABALEIRO, C. (eds.), I+C. Oportunidades e desafíos para a cultura galega en Internet. Consello da Cultura Galega, Consellaría de Innovación e Industria – Dirección Xeral de Promoción Industrial e Sociedade da Información, Consellaría de Cultura e Deporte – Dirección Xeral de Creación e Difusión Cultural, Santiago de Compostela, 2007. 52 páx.

I+C. Oportunidades e desafíos para a cultura galega en Internet é unha publicación que explora a situación actual da Internet en Galicia e as posibilidades que ten a cultura galega -a creación, o desfrute, a industria, a distribución- actualmente na rede, así como explora os planos dos sectores culturais galegos na Internet dos inmediatos vindeiros dous ou tres anos. Neste pequeno libriño de 52 páxinas en formato arrevistado colaboraron un bo número de autores e autoras, e pódense escoitar un gran número de voces máis. No deseño editorial quixemos empregar diferentes formatos narrativos: desde os artigos de reflexión ata estudos de caso, reportaxes, entrevistas e antoloxías de creación cultural na rede. A publicación está editada por Cristina Mouriño e por Manuel Gago.

Cómpre destacar o notábel traballo de dirección de arte do deseñador de Aguiño (Ribeira) afincado en Barcelona Marcos Varela, que apostou por un deseño baseado nas publicacións underground e nos fanzines.

Trátase dunha publicación conmemorativa, co gallo da coincidencia do Día de Internet e do Día das Letras Galegas no 17 de maio, e destinada a profesionais do mundo da cultura e público en xeral.

Descarga en PDF:
I+C. Oportunidades e desafíos para a cultura galega en Internet

Consultar índice no interior do post

Ler máisI+C. Oportunidades e desafíos para a cultura galega en Internet: o libro

Experiencia Índigo, un interesantísimo experimento de xornalismo multimedia ‘offline’

indigo_1.jpg

indigo_2.jpg
Portadas das publicacións da aplicación offline de Índigo.

Reporte Índigo -e o seu suplemento Piensa Índigo-, son as dúas cabeceira da Experiencia Índigo. Unha curiosísima proposta mexicana de xornalismo multimedia distribuído a través de Internet, pero dispoñible en paquetes de aplicación. É dicir, descargas ao teu ordenador número a número (13 megas), e cárgase un proxector de Flash que presenta unha revista cun uso extensivo do multimedia. Índigo simula unha publicación en papel, pero engadíndolle unha navegación por índice, numerosas ‘metáforas’ na interface e un uso extensivo do vídeo, dos recursos de audio e de interacción do usuario coa superficie interactiva. Audio en planos diferentes, un deseño do texto moi preparado para a lectura en pantalla son algúns dos exemplos desta curiosa publicación que combina análise política, estilos de vida, medio ambiente, deseño… Para poder baixarse os números da revista hai que rexistrarse (gratuitamente). Seguirémola moi de preto.

Vía Jornalismo & Internet

O Eyetrack 07 confirma a inversión dos tempos de lectura en pantalla e en papel

Desde o importante estudo de Jakob Nielsen, existía a realidade, máis ou menos aceptada, de que a lectura en pantalla era máis lenta e dificultosa que no papel. O profesor Ignacio Armentia, a finais dos 90, realizou unha experiencia similar con alumnos da Universidade do País Basco, atopando resultados que confirmaban a lentitude da lectura en pantalla pero con índices máis baixos e próximos entre si que os atopados por Nielsen. O novo estudo Eyetrack, promovido polo Poynter Institute, confirma un fenómeno que xa se advertía coa popularización das pantallas TFT, a súa extensión, e a mellora tecnolóxica na representación das tipografías nos sistemas operativos Windows e MacOs. A principal clave é que a xente le máis na web. Os lectores len un porcentaxe máis grande do texto dunha noticia na web (77%), que no papel. Hai dúas pautas de lectura, métodica ou de escáner. No papel, un 75% dos usuarios son metódicos, e na web a porcentaxe baixa a un 50%. Pero tanto os que seguen unha pauta como a outra, len a mesma cantidade de texto.

Ademais, aínda que a diferencia do estudo do ano anterior, o Eyetrack contén moi poucos datos públicos de acceos gratuíto, advírtense outras interesantes consecuencias:
-Os formatos alternativos de representación da información axudan aos lectores a entender . Formatos como a entrevista, as listas, axudan a incrementar a atención do usuario ata un 15%.
-En prensa, as grandes fotos e titulares atraen a atención no usuario. Pero, curiosamente, na web, funcionan como principais condutores da atención elementos direccionais como barras de navegación, columnas de titulares, ladiños.
-As fotos que funcionan en prensa son aquelas “documentais”, nas que o protagonista realiza accións, en comparación cos posados ou as fotos de estudo.

Ver texto, vídeo e un documento coas principais conclusións.

Manuel Gago.

Cartografías do Hipertexto de Ficción

Vilariño Picos, Mª Teresa e Anxo Abuín González (comps.): Teoría del hipertexto. La literatura en la era electrónica, Madrid, Arco/Libros, 2006, 316.

Hiperficción, hipernovela, hiperrelato, ficción hipermedia, ficción interactiva, cibertexto e, seguramente, algún que outro termo ou expresión para tentar definir a experiencia literaria de creación que describen e nos sumerxen, cunhas ferramentas e uns formatos específicos, na idiosincrasia da era dixital. O hipertexto e o ciberespazo convírtense nun entorno no que se produce unha rutinaria guerra cultural entre a tradición impresa e a xestación dunha estructura de narración tecnolóxicamente diferente. O obxectivo estaría en asentar as claves identificativas dunha literatura ergódica, en palabras de Espen Aarseth, que se plasmaría a través de técnicas de saltos, fragmentacións, diversidade de puntos de vista, multiplicidade de asuntos, bifurcacións, cambios de escenarios, laberintos, simulacións, combinacións, modelos aleatorios, rupturas temporais, lineais, secuenciais, conexións e enlaces. Todo un conglomerado de palabras que se misturan para asentar unha morfoloxía da ou das narrativa/s hipertextual/is. Albíscanse novos xéneros ou modalidades expresivas, con espazos de creación e de lectura distintos, con outros modelos de textualidade ou, en todo caso, reflexa un sinxelo proceso hermenéutico do modo de producción e consumo que nos resulta familiar. O obxectivo é a implementación de formas discursivas que se actualicen, axeitándose a un sistema de caos ou desorde.

Ler máisCartografías do Hipertexto de Ficción

Crisis in Darfur: xornalismo en capas xeográficas

darfur.jpg
Captura de pantalla de Google Earth

O outro día, na materia Creación de Produtos na Rede, estivemos vendo un dos últimos lanzamentos de Google Earth. En colaboración co United States Holocaust Memorial Museum, Google creou unha capa KML titulada Crisis in Darfur que se pode superpoñer sobre Google Earth e amosar as dimensións do xenocidio que se está practicando en Darfur, no Sudán. O xenocidio, negado oficialmente polo Goberno sudanés, amósase con rudeza nas imaxes de satélite en alta resolución de Google Earth, publicadas na plataforma especialmente para a ocasión. Os editores empregaron estas fotografías de alta resolución para establecer cálculo de danos sobre os bens.

darfur.jpg
Representación infográfica de poboados destruídos ou danados durante o xenocidio sobre Google Earth

Ao mesmo tempo, a capa de Darfur incorpora testemuñas, datos de comprensión, ubicación de campamentos de refuxiados e unha selección de información multimedia. As opinións da comunidade de usuarios de Google Earth tamén se superpón sobre a capa, trasladando a conversa directamente ao terreo. ¿É isto xornalismo?¿Pode selo? Sen dúbida, na miña opinión. Unha forma innovadora de avanzar na construción de relatos hipermedia, trasladando a narración dos feitos ao lugar da acción, sen perder determinadas técnicas xornalísticas, como o enfoque, a selección e a tematización. Un híbrido entre infográfico, reconstrución virtual e crónica. Sen dúbida, un dos novos formatos máis interesantes do 2007.

Manuel Gago

A iniciación no contorno dixital

ARQUÉS i SALVADOR, Neus: Aprender comunicación digital, Barcelona, Paidós, 2006.

Sobre comunicación dixital e Internet hai unha enorme cantidade de libros. Hai unha escalofriante cifra de sitios e outros espazos na World Wide Web. Hai un incontable número de artigos e informes. As tecnoloxías da información e comunicación forman parte dunha incontable profusión de páxinas, tanto impresas como virtuais. Toda esa inconmensurable documentación estará adscrita a diferentes categorías ou clases, de acordo cos sistemas de avaliación dos contidos. Existen textos para analfabetos dixitais, para iniciados, para expertos de nivel medio, para especialistas e experimentados usuarios. E, a pesar da rápida evolución do ciberespazo e o vertixinoso proceso de conexión cidadán á rede de redes, sempre, aló menos polo de agora, haberá persoas que tenten explorar por primeira vez os vericuetos do entorno das redes. Polo que sempre é de agradecer que algún autor ou autora busque formas de achegar os riscos desa sociedade en rede, de acordo co sociólogo Manuel Castells, aos neófitos. Non está nada mal depurar e sintetizar o discurso de tal xeito que se navegue pola esencia de servicios e recursos que hai a disposición do usuario a través de Internet.

Ler máisA iniciación no contorno dixital

Achegas para un novo modelo de televisión pública

Radio y televisión en España. Historia de una asignatura pendiente de la democracia
Enrique Bustamante
Gedisa, 2006. 285 páxinas

A celebración no ano 2006 do cincuenta aniversario da chegada da televisión a España animou a elaboración de varios estudos e a publicación de libros nos que se analiza a traxectoria da televisión no Estado, desde a súa aparición en tempos da ditadura ata o momento actual, no que hai un intenso debate para buscar outro modelo máis acorde cos tempos. Moitos deses libros só recollen anécdotas, relatorios dos programas que fixeron historia e entrevistas cos seus protagonistas. Outros, os menos, analizan as estratexias da televisión nas súas distintas etapas, con referencias ao seu contexto histórico.

Ler máisAchegas para un novo modelo de televisión pública