Castells sintetiza en 6 as funcións que a universidade ten desenvolvido ao longo da súa historia:
– A universidade que produce valores e lexitimación social propia da fase na que as escolas teolóxicas centraban a actividade universitaria.
– Función de selección de elites a través da súa educación e da configuración da súa rede social.
– A universidade formadora de profesionais propia da universidade tecnolóxica.
– Función de produción de coñecemento. Castells fala da universidade científica, función tardía que comezou a desenvolver na segunda metade do s.XIX en Alemaña e logo importada polos E.U.A. a finais dese mesmo século.
– A universidade educadora de masas. A universidade xeralista que estende o dereito á educación universitaria a todo o mundo. Os recursos non medran proporcionalmente ás necesidades plantexadas polo incremento de alumnos. Trátase do que Castells acuñou como “café para todos, pero descafeinado”.
– Función emprendedora. A universidade emprendedora xestiona a conexión entre o mundo da empresa e a produción de coñecemento que se desenvolve no seu seo. É a encargada de trazar pontes de relación para que o fluxo de coñecementos entre a universidade e a necesidade de desenvolvemento de aplicacións e tecnoloxías da empresa privada sexa continuo, frecuente e de calidade.
Ningunha universidade desenvolve as seis funcións na súa totalidade xa que segundo Castells é “imposible” que isto suceda. Hoxe en día, as institucións universitarias deberían centrarse en acadar calidade na súa actividade desenvolvendo algunha das funcións anteriormente descritas. A excelencia debe ser un dos fins primeiros das universidades xunto coa súa función de servizo público (que non implica a exclusión das universidades privadas que realicen tamén unha boa labor de servizo á público) e a necesidade de autoconstituirse como espazos con autonomía propia para servir á sociedade nun contorno de liberdade.
